BIM و صنعت بیمه  اغلب ساختمان‌های در حال ساخت به روش‌های سنتی طراحی و  اجرا می‌شوند و اطلاعات جامعی در مورد روش‌های طراحی، روش اجرا و خصوصیات مصالح وجود ندارد، همین امر نباعث مشکلات زیادی برای ارزیابان و بیمه‌گران شده که مدلسازی اطلاعات ساخت (BIM) با شاخصه کلیدی خود در مدیریت یکپارچه اطلاعات (Information) در تمامی مراحل چرخه حیات پروژه به ارزیابان بیمه کمک می‌کند تا خطرات و ریسک‌های پروژه را بطور صحیح پیش‌بینی نمایند.

جایگاه مدلسازی اطلاعات ساخت در صنعت بیمه

امیر عباس خجسته [mfn]دکترای سازه[/mfn]، رضا نجفی ساروکلاهی [mfn] مدیر عامل موسسه ارزیابی ریسک و خسارت ممیزان [/mfn]

معرفی مدل سازی اطلاعات ساختمان

این فرایند که برای تولید و نمایش مدل دیجیتالی هوشمند ساختمان ها به کار می رود، در کلیه گام های یک پروژه احداث شامل مراحل

• برنامه ریزی،
• طراحی،
• ساخت، ب
• هره برداری
• و ارزیابی

به ذینفعان یاری می رساند. در این فرایند با بهبود هماهنگی بین تیم های طراحی و اجرایی، تداخل یابی و مدیریت زمان و هزینه های اجرایی پروژه تسهیل می گردد. بعلاوه با مستند سازی اطلاعات هر کدام از اجزاء و ثبت تغییرات آنها در کل چرخه حیات ساختمان، به ارزیابی وضعیت اجزاء ساختمان در مرحله بهره برداری، بطور قابل توجهی کمک می نماید.

فرایند BIM[mfn]Building Information Modelling (BIM)[/mfn] با استفاده از دو اهرم روند ها و ابزار ها، ساختاری را ارائه می‌دهد که تولید، تغییر و بروز رسانی اطلاعات یک پروژه را مدیریت نموده و استفاده از این اطلاعات را برای  ذینفعان فعلی و آینده پروژه میسر می‌کند. در شکل ۱ گردش اطلاعات ساختمان در کلیه مراحل چرخه حیات آن نمایش داده شده است. اطلاعاتی که در هر مرحله، تولید و یا تغییرداده می شود طی یک روند یکپارچه ساختار یافته به ذینفان مرحله بعد انتقال داده خواهد شد.

در این روش لایه های مختلفی از اطلاعات اجزا به مدل ساختمان اضافه می‌گردد، بدین صورت که علاوه براطلاعات  سه بعدی هندسه ( ابعاد، فاصله ها و مختصات) هرکدام از اجزاء پروژه در مدل، امکان افزودن زمان فعالیت ها ( بعد چهارم) وهمچنین هزینه (بعد پنجم) هرکدام از اجزاء پروژه میسر بوده که این امکان به تیم مدیریت پروژه قدرت بالایی در کنترل زمان و هزینه های پروژه خواهد داد.  علاوه بر ابعاد فوق الذکر، ابعاد دیگری از جمله اطلاعات مباحث انرژی (بعد ششم) و مدیریت بهره برداری (بعد هفتم) در مدل قابل تعریف اند[mfn] Eastman,C., Teicholz, P.,Sacks,R., Liston, K., (2011) “A Guide to Building Information Modeling for Owners, Managers, Designers, Engineers, and Contractors”, Wiley & Sons. Inc, [/mfn].

BIM و صنعت بیمه

بطور معمول برای اغلب ساختمان‌های در حال ساخت و یا بهره‌برداری که به روش‌های سنتی طراحی و  اجرا می‌شوند، اطلاعات جامعی در مورد روش‌های طراحی، روش اجرا و خصوصیات مصالح وجود نداشته که این امر باعث مشکلات زیادی برای ارزیابان و بیمه‌گران می‌گردد. در چنین شرایطی، ارزیابی می تواند به نتایج با دقت کم، غیر واقعی و پر خطا  منجر شود که نتیجه آن بالا رفتن حق بیمه پروژه‌های احداث و نارصایتی و بی اعتمادی بیمه‌گزاران می‌باشد.

مدلسازی اطلاعات ساخت (BIM) که شاخصه کلیدی و وجه تمایز آن با روش‌های پیشین، در مدیریت یکپارچه اطلاعات (Information) در تمامی مراحل چرخه حیات پروژه است، به ارزیابان بیمه کمک می‌کند تا با آگاهی کامل از کلیه سوابق پروژه، ارزیابی دقیق‌تری داشته باشند و خطرات و ریسک‌های پروژه را بطور صحیح پیش‌بینی نمایند.

مشکلات پیش روی بیمه گران دراستفاده از BIM

درحال حاضر سه مشکل مهم بر سر راه استفاده از BIM  در صنعت بیمه وجود دارد.

[livicon_evo name=”balance.svg” style=”linesAlt” size=”60px” stroke_style=”original” stroke_width=”original” try_to_sharpen=”true” rotate=”none” flip_horizontal=”false” flip_vertical=”false” stroke_color=”#4e0044″ stroke_color_action=”#b3421b” stroke_color_alt=”#F9B32F” stroke_color_alt_action=”#ab69c6″ fill_color=”#91e9ff” fill_color_action=”#ff926b” solid_color=”#6C7A89″ solid_color_action=”#4C5A69″ solid_color_bg=”#ffffff” solid_color_bg_action=”#ffffff” colors_on_hover=”none” colors_hover_time=”0.3″ colors_when_morph=”none” brightness=”0.1″ saturation=”0.07″ morph_state=”start” morph_image=”none” allow_morph_image_transform=”false” stroke_width_factor_on_hover=”none” stroke_width_on_hover_time=”0.3″ keep_stroke_width_on_resize=”false” animated=”true” event_type=”hover” event_on=”self” auto_play=”true” delay=”0″ duration=”default” repeat=”loop” repeat_delay=”default” draw_on_viewport=”false” viewport_shift=”oneHalf” draw_delay=”0″ draw_time=”1″ draw_stagger=”0.1″ draw_start_point=”middle” draw_color=”same” draw_color_time=”1″ draw_reversed=”false” draw_ease=”Power1.easeOut” erase_delay=”0″ erase_time=”1″ erase_stagger=”0.1″ erase_start_point=”middle” erase_reversed=”true” erase_ease=”Power1.easeOut” touch_events=”false”][/livicon_evo]

مشکل اول

مربوط به عدم وجود قوانین مدون در زمینه طراحی و اجرای پروژه ها بر اساس فرایند BIM و به موازات آن عدم وجود قوانین بیمه ای برای ارزیابی بر اساس این فرایند نسبتا جدید می‌باشد. با برگزاری سمینار ها و کنفرانس های داخلی تشکیل شده در سال‌های اخیر، مسئولین و قانون گذاران تا حد زیادی در حال آشنا شدن با این فرایند هستند بطوری که به عنوان یکی از تصمیمات مهم اخذ شده در اولین کنفرانس بین المللی مدلسازی اطلاعات ساختمان ( ۷و ۸ اسفند ۱۳۹۶) تدوین آیین نامه BIM  در دستور کار قرار گرفت.
[livicon_evo name=”question.svg” style=”linesAlt” size=”60px” stroke_style=”original” stroke_width=”original” try_to_sharpen=”true” rotate=”none” flip_horizontal=”false” flip_vertical=”false” stroke_color=”#4e0044″ stroke_color_action=”#b3421b” stroke_color_alt=”#F9B32F” stroke_color_alt_action=”#ab69c6″ fill_color=”#91e9ff” fill_color_action=”#ff926b” solid_color=”#6C7A89″ solid_color_action=”#4C5A69″ solid_color_bg=”#ffffff” solid_color_bg_action=”#ffffff” colors_on_hover=”none” colors_hover_time=”0.3″ colors_when_morph=”none” brightness=”0.1″ saturation=”0.07″ morph_state=”start” morph_image=”none” allow_morph_image_transform=”false” stroke_width_factor_on_hover=”none” stroke_width_on_hover_time=”0.3″ keep_stroke_width_on_resize=”false” animated=”true” event_type=”hover” event_on=”self” auto_play=”true” delay=”0″ duration=”default” repeat=”loop” repeat_delay=”default” draw_on_viewport=”false” viewport_shift=”oneHalf” draw_delay=”0″ draw_time=”1″ draw_stagger=”0.1″ draw_start_point=”middle” draw_color=”same” draw_color_time=”1″ draw_reversed=”false” draw_ease=”Power1.easeOut” erase_delay=”0″ erase_time=”1″ erase_stagger=”0.1″ erase_start_point=”middle” erase_reversed=”true” erase_ease=”Power1.easeOut” touch_events=”false”][/livicon_evo]

مشکل دوم،

مربوط به آشنایی کم ارزیابان بیمه با این فرایند و ابزار های آن است، که استفاده از اطلاعات مفید تولید شده در آن را برای این افراد غیر ممکن و یا حداقل بسیار سخت می‌نماید.

[livicon_evo name=”unlink.svg” style=”linesAlt” size=”60px” stroke_style=”original” stroke_width=”original” try_to_sharpen=”true” rotate=”none” flip_horizontal=”false” flip_vertical=”false” stroke_color=”#4e0044″ stroke_color_action=”#b3421b” stroke_color_alt=”#F9B32F” stroke_color_alt_action=”#ab69c6″ fill_color=”#91e9ff” fill_color_action=”#ff926b” solid_color=”#6C7A89″ solid_color_action=”#4C5A69″ solid_color_bg=”#ffffff” solid_color_bg_action=”#ffffff” colors_on_hover=”none” colors_hover_time=”0.3″ colors_when_morph=”none” brightness=”0.1″ saturation=”0.07″ morph_state=”start” morph_image=”none” allow_morph_image_transform=”false” stroke_width_factor_on_hover=”none” stroke_width_on_hover_time=”0.3″ keep_stroke_width_on_resize=”false” animated=”true” event_type=”hover” event_on=”self” auto_play=”true” delay=”0″ duration=”default” repeat=”loop” repeat_delay=”default” draw_on_viewport=”false” viewport_shift=”oneHalf” draw_delay=”0″ draw_time=”1″ draw_stagger=”0.1″ draw_start_point=”middle” draw_color=”same” draw_color_time=”1″ draw_reversed=”false” draw_ease=”Power1.easeOut” erase_delay=”0″ erase_time=”1″ erase_stagger=”0.1″ erase_start_point=”middle” erase_reversed=”true” erase_ease=”Power1.easeOut” touch_events=”false”][/livicon_evo]

مشکل سوم

عدم وجود اعتماد لازم بین ارزیابان بیمه و تیم های تهیه مدل های اطلاعات ساختمان است، که ریشه این بی اعتمادی به نوعی به دو مشکل اول بازمی‌گردد.

• از یک سو نواقص موجود در ضوابط و قوانین مربوطه باعث شده است که زبان مشترکی بین این افراد وجود نداشته و حل ابهامات موجود با صعوبت هایی همراه باشد.
• از سوی دیگر شناخت محدود کارشناسان ارزیابی بیمه از این فرایند، تعامل آنان را با تیم های ایجاد کننده  مدل های اطلاعات ساختمان دشوار نموده است[mfn]Keane,K.,)2016(,Building information modelling and insurance, Kreisson.com.au.[/mfn].

آینده پیش روی BIM در صنعت بیمه ساختمان

 تحقیقات انجام شده در کشور انگلستان نشانگر آنستکه استفاده ازBIM  باعث صرفه جویی حدود بیست درصدی در هزینه اجرای ساختمان و سی درصدی در مصرف انرژی گردیده است. از سوی دیگردر تحقیقات انجام گرفته  نشان داده شده که قرارداد های ساخت موجود، با برخی تغییرات جزعی، بطور کافی تامین کننده نیاز های ضروری برای استفاده از پروتکل های BIMهستند. بعلاوه سیاست های بیمه ای بطور قابل اعتمادی در فرایند BIM پوشش داده می شود و به منظور تامین نیاز های بیمه ای احتیاجی به تغییرات اساسی این فرایند  نیست. این نتایج و تاثیرات مثبت استفاده از فرایند BIM در کشور های مدرن طرفداران این فرایند را بطور روز افزونی افزایش می دهد.[mfn]Kent Holland, J.,)2009(, How Building Information Modelling (BIM) Impacts Insurance Availability by Changing the Roles, Responsibilities, and Risks of Project Participants. ConstructionRisk.com. [/mfn] [mfn]Currie, L.,) 2014(, BIM: its impacts on insurance, www.sc1.org.uk.[/mfn].

 علی‌رغم کاهش بودجه های عمرانی کشورمان و کم شدن پروژه های احداث در سال های اخیر، روند افزایشی استفاده از این فرایند در دانشگاه ها و شرکت های مشاور، پیمانکار و نیز کارفرمایان ملاحظه می شود.

دانشگاه ها در حال انجام پروژه های تحقیقاتی متنوعی در این زمینه هستند، تا جایی که آیین نامه BIM توسط دانشگاه علم و صنعت ایران و با همکاری سازمان برنامه و بودجه در حال تدوین است. شرکت های مشاور متعددی این فرایند را بکار گرفته اند و آنرا درطراحی و هماهنگی بین رشته ای بطور موثری استفاده می کنند.

استفاده پیمانکاران و کارفرمایان جهت هماهنگی گروه های اجرایی و مدیریت بهتر زمان و هزینه ها در حال افزایش است. این در حالی است که به دلیل مشکلات ذکر شده در مطالب پیش گفته، حضور موثری از طرف عوامل شرکت های بیمه در این زمینه مشاهده نمی شود. تمامی این شواهد و قرائن، حاکی از اقبال و توجه رو به رشد اکثر دست اندر کاران صنعت ساختمان به فرایند BIM  و استفاده بیشتر از آن در آینده است.[mfn]داداشی، آ.،( ۱۳۹۶) ، تاثیر به کارگیری مدل سازی اطلاعات ساختمان(BIM) در سازه های بتنی پیش ساخته،Sazesetorgiranian.ir .[/mfn]

جمع‌بندی

در این مقاله با معرفی فرایند مدلسازی اطلاعات ساخت (BIM)، توضیحات مختصری در مورد مزیت های آن نسبت به روشهای پیشین ارائه گردید. سپس قابلیت ها و مزایای آن برای کارشناسان ارزیابی بیمه ساختمان توضیح داده شده و مشکلات موجود در مسیر بکارگیری این فرایند در صنعت بیمه برشمرده شد. روند رو به رشد کاربرد این فرایند در داخل و خارج کشور نشانگر احساس نیاز جدی اکثریت دست اندر کاران صنعت احداث می باشد. در بخش بیمه، نیاز به فعالیت جدی عوامل دست اندر کار این بخش، بصورت همگام با بخش های دیگر صنعت احداث، ضروری به نظر می رسد.